Yazan : Şadi Evren ŞEKER (mesaj) 19:51, 9 Mayıs 2013 (EEST)

Çok klasik bir mühendislik yaklaşımıdır. Bu yaklaşım sistemi analiz ederken sistemin içeriğin görmezden gelerek sisteme girenler ve çıkanların analiz edilmesini söyler.

Yukarıdaki temsili resimde gösterildiği üzere, tahlil edilen sistem bir kara kutya benzetilerek sisteme giren ve çıkanlar incelenir.

Bu anlamda yazılım mühendisliğinde sıklıkla kullanılan kara kutu yaklaşımında sistem önce büyük bir kara kutu olarak düşünülüp ardından alt kutulara bölünebilir:

Sistemde bulunan her kutu kendi başına incelenip ardından sistemin tamamının incelenmesi mümkündür. Buradaki her kutuyu ayrı bir sistem gibi düşünmek ve ardından bu sistemlerin birbiri ile olan bağlantısını düşünmek mümkündür.

Örneğin yazılım testlerinde her alt sistem ayrı ayrı test edilip (unity test) ardından bu alt sistmlerin birbiri ile olan uyumu ayrıca test edilebilir (integrity test).

Yazılım mühendisliğinde ayrıca giriş işlem çıkış (input process output) kelimelerinin baş harflerinden oluşan IPO terimi de tam bir kara kutu (black box) yaklaşımıdır.

IPO modellemesinin biraz daha gelişmiş hali olarak kabul edilebilecek olan HIPO (hierarchy input process output veya bazı kaynaklarda hierarchy plus input process output yada hierearchical input process output olarak da geçmektedir) yaklaşımında ise sisteme hiyerarşik bir yapı kazandırılmaktadır. Yani sistemde bulunan kara kutular arasında hiyerarşik bir yapı oluşturulabilir.

Bu yazı şadi evren şeker tarafından yazılmış ve missozluk.com sitesinde yayınlanmıştır. Bu içeriğin kopyalanması veya farklı bir sitede yayınlanması hırsızlıktır ve telif hakları yasası gereği suçtur.

Aşağıda bir hiyerarşi grafiği örneği ile konuyu açıklamaya çalışalım:

Yukarıdaki hiyerarşi grafiğinde çeşitli hiyerarşik seviyedeki varlıklar modellenmiştir. Buna göre örneğin en altta bulunan analiz bölümü genel müdürlük altında bir bölümdür ancak arada iki seviye bulunmaktadır.

Yazılım modellemsinde bu hiyerarşik yapılanmadan faydalanılabilir. Örneğin bir yazılımı alt sistemlere bölerken seviye seviye bölümlemeye gidilebilir.

Bu durumu internette rast gele bulduğum bir yemek tarifi üzerinden anlatmaya çalışayım. Yemektarifi.com sitesinde Ispanaklı kiş isminde bir yemek aşağıdaki şekilde anlatılmış:

Malzemeler:

1 Kg ıspanak 500 Gr mantar 200 Gr dilimlenmiş kaşar peyniri 500 Gr rendelenmiş havuç 2 Çay kaşığı tuz 2 Çorba kaşığı kekik 5 Yaprak Miflöy hamuru 2 Çorba kaşığı süt 1 Yumurta Sos İçin: 2 Su bardağı süt 4 Çorba kaşığı un 2 Soğan 4 Kahve fincanı margarin

Hazırlanışı:

   Ispanakları yıkayıp az haşlayın.
   Kevgirle süzüp bekletin.
   Mantarı ince ince doğrayarak az haşlayın.
   Haşladığınız ıspanakları doğrayıp mantarla karıştırın.
   Tuz ve kekik ilave edip bekletin.
   Sosu hazırlamak için soğanı ince kıyın.
   Tavada margarini eritip soğanları pembeleşinceye kadar kavurun.
   Unu ekleyip tekrar kavurduktan sonra sütü ekleyin ve muhallebi kıvamına gelinceye kadar pişirin.
   Hazırladığınız sosa ıspanak ve mantar karışımını ekleyip karıştırın.
   Miflöy hamurlarını hafif açın ve tepsisine yayarak tamamını kaplayın.
   Üzerine hazırladığınız ıspanak karışımının yarısını ilave edin.
   Üzerine havuç ve kaşar dilimlerini yerleştirin.
   Kalan ıspanak karışımını da ekledikten sonra 200 dereceye ayarlı fırında 30 dakika pişirin.
   Bir kapta 2 çorba kaşığı sütü ve 1 yumurtayı çırpın.
   Ispanaklı kişin pişmesine 5 dakika kala fırından alıp üzerlerine süt ve 5 dakika daha pişirip sıcak olarak servis yapın.

Şimdi yukarıdaki açıklamayı modellemek istersek aslında bir kara kutu yaklaşımı ile bu işlemi (Ispanaklı kiş hazırlama işlemini) aşağıdaki şekilde modelleyebiliriz:

Yukarıdaki kara kutu yaklaşımında sistemi “Ispanaklı Kiş hazırlanışı” olarak görmek ve sisteme girenler olarak yemek tarifimizdeki malzelemeleri ve çıkan olarak da Ispanaklı Kiş görmek doğru bir yaklaşım olur.

Bu sistemi hiyerarşik olarak bölecek olursak alt kademeeleri bulunmaktadır. Örneğin sos hazırlanması, ıspanakların hazırlanması, soğanların kavrulması gibi alt işlemler tanımlanabilir.

Yukardaki hiyerarşik ilişki içerisindeki her kutu aslında bir kara kutu olarak düşünülebilir. Örneğin Mantar ve Ispanağın hazırlanması aşamasında

   Ispanakları yıkayıp az haşlayın.
   Kevgirle süzüp bekletin.
   Mantarı ince ince doğrayarak az haşlayın.
   Haşladığınız ıspanakları doğrayıp mantarla karıştırın.
   Tuz ve kekik ilave edip bekletin.

İşlemleri yapılmaktadır. Dolayısıyla girenler : “ıspanak, mantar, tuz ve kekik” olarak sıralanabilir. Ve bu işlemde örneğin Ispanakların yıkanması, Mantarların doğranması, Ispanak ve mantarların karıştırılması, Tuz ve kekik ilavesi gibi alt kutulara (işlemlere) bölünebilir.

Sonuçta bütün bu işlemleri ve bu işlemlerin seviye seviye gösterildiği analiz yöntemine hipo ismi verilmektedir.

Daha Fazla Bilgi İçin

[| Kara Kutu Yaklaşımı (Black Box Approach), bilgisayarkavramlari.com