Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bu yazının amacı, literatürde sosyal arama (social search) olarak geçen kavramı açıklamaktır. Kavramın aslında internetteki diğer aramalardan prensipte bir farkı yoktur. Arama işlemi yine web üzerinden yapılır. Tek belirgin farkı, aramanın sosyal ağlar ve özellikle aramanın yapıldığı sosyal ağ ile sınırlı veya öncelikli olmasıdır.
Sosyal aramanın en önemli özelliği, sosyal graftır. Sosyal graf, kişilerden ve kişilerin ürettiği içeriklerden oluşan bir şekildir (graph). Örneğin her kişi bir düğüm (node) ve her arkadaşlık ilişkisi bir kenar (edge) olarak kabul edildiği bir sosyal şekil hayal edilebilir. Bu şekildeki yakınlık sosyal aramalarda dikkate alınır.
Örneğin, yukarıdaki şekilde gösterilen temsili sosyal ağda, Ahmet Demir isimli kullanıcının ‘’Ayşe’’ ismini aratması durumunda, kendi sosyal ağında daha yakın olan ‘’Ayşe Yılmaz’’ın, yine aynı sosyal ağdaki ‘’Ayşe Şeker’’den önce çıkacağını söyleyebiliriz.
Literatürde yine ‘’Sosyal Keşif’’ (social discovery) olarak geçen kavram ise, arama yapan kişinin sosyal ilişkilerini inceleyerek kişinin en çok görmeyi arzulayacağı sonucu tahmin etmeye çalışır. Örneğin arkadaşınızın yapmış olduğu bir satın alma, tatil veya eğitim, sizin de ilginizi çekebilir. Bu durumda sizin aramalarınızın sonuçlarını arkadaşlarınızın geçmişlerine göre sıralamak sonuçların daha tercih edilebilir olmasını sağlar. Örneğin iTunes üzerinde yapılan paylaşımlar ve satış işlemleri üzerinden kişinin sosyal çevresinin müzik tercihleri ve buna bağlı olarak en çok tercih edebileceği müzik parçaları gösterilmektedir.
Benzer şekilde Facebook üzerinde yapılan kişi aramalarında, aramayı yapan kişinin sosyal çevresi dikkate alınarak sonuçlar gösterilmektedir.