Eşitlik Uygulama Modeli (Equity Implementation Model)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bu yazının amacı, literatürde eşitlik uygulama modeli olarak geçen modeli yönetim bilişim sistemleri (YBS) açısından açıklamaktır. Yöntem Kailash Joshi tarafından 1991 yılında, YBS açısından önemli kaynaklardan birisi olarak görülebilecek olan MISQuarterly dergisinde yayınlanmış ve sonrasında YBS literatüründe sıkça atıfta bulunulmuştur. Yöntem çıkışı itibariyle eşitlik teorisine (equity theory) dayanmakta olup, yöntem, bilişim sistemleri (BS) kullanıcılarının değişime bakışlarını eşitlik teorisinde bulunan kişilerin aldıkları ve verdikleri arasındaki orana dayanarak anlatmaktadır.
Bu yaklaşıma göre değişime kullanıcıların bakışı (kullanıcıların değişim motivasyonu) aşağıdaki formül ile açıklanabilir:
Yukarıdaki formülde bulunan yararlılık ise aslında kişinin bilişim sisteminden beklemiş olduğu çıktıların ağırlıklı ortalaması olarak ifade edilebilir ve aşağıdaki şekilde gösterilebilir:
Ayrıca bu formüle dayanarak 3 farklı seviyede değişim tanımı yapılması mümkündür. Yine makalesinde Josh bu seviyeleri aşağıdakine benzer bir tablo ile açıklamaktadır.
| Seviye | Odak | Kriterler | Operasyonel Tanım |
| 1 | Kendi odaklı | Kendi eşitlik durumunu değiştirmeye yönelik | Eşitlik durumundaki net değişim = Δ Alınanlar – Δ verilenler |
| 2 | Kendi ve iş veren odaklı | Adil dağılım talebi. Kendi ve işveren arasında eşitliğin olduğu dengeli bir talep. | Δ Kendi çıkarları’na karşılık
Δ İşverenin çıkarları |
| 3 | Kendi ve diğer kullanıcılar odaklı | Diğer kullanıcılarla karşılaştırıldığında kendisinden yana asimetrik olan bir eşitlik etkisi | Δ kendi çıkarları’na karşılık
Δ Diğer kullanıcıların çıkarları |
Joshi, kurguladığı bu modeli ayrıca farklı alanlarda uygulamış ve başarılı sonuçlar almıştır. Yine 1991 yılındaki makalesinde bahsettiği ve yöntemin başarılı sonuçlar verdiği uygualmalar, Klinik laboratuvarlardaki bilgisayar kullanıcıları, Hindistan bankalarındaki bilgisayar kullanıcıları ve dördüncü nesil dillerdeki (4GL) değişim algısıdır.
Kaynaklar
Joshi, K. 1991. “A Model of Users’ Perspective on Change: The Case of Information Systems Technology Implementation,” MISQuarterly (15:2), pp. 229-242